ਸੁਚੇਤਾ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ
.jpg)
ਫਰਮਾ:Infobox officeholder ਸੁਚੇਤਾ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ (ਜਨਮ ਸੁਚੇਤਾ ਮਜੂਮਦਾਰ 25 ਜੂਨ 1908[1] -1 ਦਸੰਬਰ 1974[2][3]) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਪਤੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਆਗੂ ਸੀ। ਉਹ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੀ।
ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਸੁਚੇਤਾ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। 1908 ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ ਸੁਚੇਤਾ ਜੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਾਹੌਰ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਹੋਈ। 1946 ਵਿੱਚ ਉਹ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੀ ਗਈ। 1958 ਵਲੋਂ 1960 ਤੱਕ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸੀ। 1963 ਤੋਂ 1967 ਤੱਕ ਉਹ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖਮੰਤਰੀ ਰਹੀ। 1 ਦਸੰਬਰ 1974 ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਨਿਧਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਆਪਣੇ ਸੋਗ ਸੁਨੇਹਾ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੁਚੇਤਾ ਜੀ ਅਜਿਹੇ ਅਨੋਖਾ ਸਾਹਸ ਅਤੇ ਚਰਿੱਤਰ ਦੀ ਨਾਰੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਸੁਚੇਤਾ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ ਬਟਵਾਰੇ ਦੀ ਤਰਾਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਬੇਹੱਦ ਕਰੀਬ ਰਹੇ। ਸੁਚੇਤਾ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦੇ ਕਰੀਬ ਰਹਿਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ। ਉਹ ਨੋਵਾਖਲੀ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ। ਸਾਲ 1963 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਦੋ ਵਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੀ ਗਈ। ਸੁਚੇਤਾ ਦਿਲ ਦੀ ਕੋਮਲ ਤਾਂ ਸੀ, ਲੇਕਿਨ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਫੈਸਲੇ ਲੈਂਦੇ ਸਮਾਂ ਉਹ ਦਿਲ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਸੁਣਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਤਵ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ 62 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਹੜਤਾਲ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ, ਲੇਕਿਨ ਉਹ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨਾਲ ਸੁਲਹ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਤਿਆਰ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੁਖ਼ ਵਿੱਚ ਨਰਮਾਈ ਆਈ।