ਰਾਜੇਸ਼ ਜੋਸ਼ੀ

ਫਰਮਾ:ਅੰਦਾਜ਼ ਰਾਜੇਸ਼ ਜੋਸ਼ੀ (ਜਨਮ 1946) ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੁਆਰਾ ਸਨਮਾਨਿਤ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਰਸਿੰਹਗੜ ਜਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਸ੍ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਪੱਤਰਕਾਰਤਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਧਿਆਪਨ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ। ਰਾਜੇਸ਼ ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਡਰਾਁਮੇ, ਲੇਖ ਅਤੇ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਵੀ ਲਿਖੀਆਂ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ੍ ਨੇ ਕੁੱਝ ਨਾਟ ਰੂਪਾਂਤਰ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਲਘੂ ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਪਟਕਥਾ ਲਿਖਾਈ ਦਾ ਕਾਰਜ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਭਰਤ੍ਰਹਰੀ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੀ ਅਨੁਰਚਨਾ ਭੂਮਿਕਾ "ਕਲਪਤਰੂ ਯਹ ਭੀ" ਅਤੇ ਮਾਇਕੋਵਸਕੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਪਤਲੂਨ ਪਹਿਨਾ ਬਾਦਲ ਨਾਮ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਕਈ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ - ਨਾਲ ਅੰਗਰੇਜੀ, ਰੂਸੀ ਅਤੇ ਜਰਮਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਰਾਜੇਸ਼ ਜੋਸ਼ੀ ਦੇ ਚਾਰ ਕਵਿਤਾ ਸੰਗ੍ਰਿਹ -ਏਕ ਦਿਨ ਬੋਲੇਂਗੇ ਪੇੜ, ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਚਿਹਰਾ, ਨੇਪਥ੍ਯ ਮੇਂ ਹੰਸੀ ਅਤੇ ਦੋ ਪੰਕਤੀਓਂ ਕੇ ਬੀਚ, ਦੋ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਿਹ - ਸੋਮਵਾਰ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਹਾਨੀਆਂ, ਕਪਿਲ ਕਾ ਪੇੜ, ਤਿੰਨ ਡਰਾਮੇ - ਜਾਦੂ ਜੰਗਲ, ਚੰਗੇ ਆਦਮੀ, ਟੰਕਾਰਾ ਕਾ ਗਾਨਾ। ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ - ਏਕ ਕਵੀ ਕੀ ਨੋਟਬੁਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਸਨਮਾਨ, ਪਹਿਲ ਸਨਮਾਨ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਿਖਰ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਮਾਖਨਲਾਲ ਚਤੁਰਵੇਦੀ ਇਨਾਮ ਦੇ ਨਾਲ ਕੇਂਦਰੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਜੇਸ਼ ਜੋਸ਼ੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਡੂੰਘੇ ਸਾਮਾਜਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡੂੰਘੀ ਅਸਥਾ ਨੂੰ ਉਭਾਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਕਾਮੀ ਬੋਲੀ - ਬਾਨੀ, ਮਿਜਾਜ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਸਭ ਕੁੱਝ ਵਿਆਪਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਵਿਅਲੋਕ ਵਿੱਚ ਆਤਮੀਇਤਾ ਅਤੇ ਲਯਾਤਮਕਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਬਚਾਏ ਰੱਖਣ ਦਾ ਇੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਵੀ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਨਸ਼ਟ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਰਾਜੇਸ਼ ਜੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਜਿਹਨਾਂ ਪ੍ਰਬਲ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਓਨਾ ਹੀ ਉਹ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਲਈ ਬੇਚੈਨ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹੈ।