ਹੈਵਲੌਕ ਟਾਪੂ ਲਈ ਸਰੋਤ ਵੇਖੋ

{{Infobox islands
  
| name             = ਹੈਵਲੌਕ  
| image name       = 
| image caption    = 
| image size       = 125px
| locator map      = 
| locator map size =
| native name      = ''ਹੈਵਲੌਕ  ''
| native name link = 
| sobriquet        =
| location         = 
| coordinates      = {{Coord|11.58|N|93.00|E|display=title}}
| archipelago      = ''[[ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂ ]]''
| total islands    = 
| major islands    = 
| area km2         = 113.93 
| area footnotes   = 
| rank             =
| length km        =  
| length footnotes = 
| width km         =   
| width footnotes  = 
| coastline km     =
| highest mount    = 
| population    = 5354
| population as of = 2001
| elevation m      = 
| Country heading  =
| country          = India
| country admin divisions title     = [[ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਸ਼ਤ ਪ੍ਰਦੇਸ]]
| country admin divisions           = [[ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂ]]
| country admin divisions title 1   =
| country admin divisions 1         =
| country admin divisions title 2   = [[ਕੇਂਦਰੀ ਜਿਲਾ ]]
| country admin divisions 2         = [[]]
| country largest city              = [[]]
| country largest city population   = 
| ethnic groups    = [[ਬੰਗਾਲੀ ]]
}}
[[File:Jetty ,Havelock Island , Andaman , India.JPG|thumb|ਹੈਵਲੌਕ ਦਾ ਸੈਲਾਨੀ ਸਮੁੰਦਰੀ-ਜਹਾਜ ਅੱਡਾ (ਜੇਟ੍ਟੀ)]] 
[[File:India Tourism Elephant.jpg|thumb|upright|ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਥੀ]] 
'''ਹੈਵਲੌਕ ਟਾਪੂ ਜਾਂ ਦੀਪ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: Havelock Island), ([[ਹਿੰਦੀ]]: हैवलॉक द्वीप), [[ਮਲਿਆਲਮ]]: ഹെയ്വ്ലോക് ദ്വീപുകള്‍, [[ਤਾਮਿਲ language|ਤਾਮਲ]]: ஹேவ்லாக் தீவு, [[ਬੰਗਾਲੀ]]: হেৱলাক দ্ৱীপ), [[ਭਾਰਤ ]] ਦੇ [[ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂ]]ਆਂ  ਦਾ ਇੱਕ ਦੀਪ ਹੈ।  ਇਹ ਅੰਡੇਮਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੀਪ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਰਕਬਾ  113.93&nbsp;ਕਿ.ਮੀ. <sup>2</sup>, ਹੈ। ਹੈਵਲੌਕ ਦੀਪ [[ਪੋਰਟ ਬਲੇਅਰ ]] ਦੇ  57&nbsp;ਕਿ.ਮੀ.  ਉੱਤਰ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। 2001 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀਪ ਦੀ ਵਸੋਂ 5,354 ਸੀ |.<ref>[http://www.and.nic.in/Know%20Andaman/ecostat2009/Island%20Wise%202008/south%20Andaman%20Islands/HAVELOCK%20ISLAND.pdf]</ref>
== ਪਿਛੋਕੜ ਅਤੇ ਵੇਰਵਾ  ==
ਇਸ ਦੀਪ ਦਾ ਨਾਮ [[ਬਰਤਾਨੀਆ ]] ਦੇ ਜਨਰਲ [[ਹੈਨਰੀ ਹੈਵਲੌਕ ]] ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਪਿਆ ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਤਾਇਨਾਤ ਰਿਹਾ  ਸੀ |ਦੀਪ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਸੋਂ [[ਬੰਗਾਲੀ]] ਹੈ |ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ]] ਪਿਛੋਕੜ ਵਾਲੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾ ਨੂੰ 1971 ਦੀ ਭਾਰਤ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਥੇ ਜਮੀਨ ਦੇ ਕੇ ਵਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਸ ਦੀਪ ਵਿਚ ਜੋ  ਪੰਜ ਪਿੰਡ ਵਸਾਏ ਗਏ ਉਹਨਾ ਦੇ ਨਾਂ ਹਨ :
#ਗੋਵਿੰਦ ਨਗਰ 
#ਵਿਜੇ ਨਗਰ
#ਸ਼ਿਆਮ ਨਗਰ 
#ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਗਰ 
#ਰਾਧਾ ਨਗਰ   

ਇਸ ਦੀਪ ਵਿਚ ਜਿਹਨਾਂ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਬਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਔਸਤਨ 30-30 ਵਿਘੇ ਜਮੀਨ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ 15 ਵਿਘੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਵਾਲੀ ਅਤੇ 15 ਵਿਘੇ ਫਸਲੀ ਖੇਤੀ ਵਾਲੀ ਸੀ।

==ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ==
ਇਸ ਦੀਪ ਵਿੱਚ ਬਾਗਬਾਨੀ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ [[ਨਾਰੀਅਲ]], [[ਸਪਾਰੀ ਖੇਤੀ |ਸਪਾਰੀ]] ਅਤੇ [[ਕੇਲੇ]] ਦੀ ਖੇਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਫਸਲੀ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿਚ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਵੀ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਖਾਸ ਕਰ [[ਆਲੂ ]], [[ਪਿਆਜ਼ ]], ਸਲਾਦ ਆਦਿ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰੋਂ ਮੰਗਵਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸਾਨਾ ਦੀ ਸਮਾਜਕ ਆਰਥਿਕ  ਹਾਲਤ ਨਿਮਨ ਜਾਂ  ਦਰਮਿਆਨੇ ਦਰਜੇ ਦੀ ਹੈ। ਉਹਨਾ ਦੇ ਬੱਚੇ ਘੱਟ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਹਨ ਕਿਓਂਕਿ ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ਼ 10 +2 ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਦਾ ਹੀ ਸਕੂਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਰ ਉਚੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਉਹਨਾ ਨੂੰ [[ਪੋਰਟ ਬਲੇਅਰ ]] ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
<gallery>
File:A Bengali farmer , Havelock Island, Andaman,India.JPG| ਹੈਵਲੌਕ ਦਾ ਇੱਕ ਬੰਗਾਲੀ ਕਿਸਾਨ 
File:Landscape of Havelock Island, Andaman Islands, India.JPG|ਨਾਰੀਅਲ ਬਾਗਬਾਨੀ 
File:Road leading from Havelock toward village Shamnagar, Havelock Island, India.JPG| ਕੇਲੇ ,ਨਾਰੀਅਲ ਅਤੇ ਸੁਪਾਰੀ ਦੀ ਬਾਗਬਾਨੀ
File:Promonant horticulture produce of Havelock, Andaman Island, India.jpg| ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਸੁਕਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੁਪਾਰੀ ਦਾ ਫਲ 
File:Women farmer processing horticulture produce , Havelock Island, Andaman Island, India.JPG|ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਔਰਤ ਪਿੰਡ ਸ਼ਾਮਨਗਰ , ਹੈਵਲੌਕ ਵਿਖੇ [[ਸੁਪਾਰੀ ਫਲ  |ਸੁਪਾਰੀ]] ਦਾ ਛਿਲਕਾ ਉਤਾਰਦੀ ਹੋਈ 
File:Vegitable market , Havelock Island, Andaman Islands, India.JPG|ਸਬ੍ਜ਼ੀ ਮੰਡੀ  
File:Coral reef Elephant Beach ,Andaman 03.jpg|ਮੂੰਗਾ ਚਟਾਨ,ਏਲੀਫੇਨਟਾ ਬੀਚ 

File:Coral reef Elephant Beach ,Andaman 06.jpg|ਮੂੰਗਾ ਚਟਾਨ,ਏਲੀਫੇਨਟਾ ਬੀਚ  
File:Coral reef Elephant Beach ,Andaman 08.jpg|ਮੂੰਗਾ ਚਟਾਨ,ਏਲੀਫੇਨਟਾ ਬੀਚ
File:Coral reef Elephant Beach ,Andaman 10.jpg|ਮੂੰਗਾ ਚਟਾਨ,ਏਲੀਫੇਨਟਾ ਬੀਚ
File:Havelock Light House.jpg|Havelock Light House
</gallery>
=== ਸਹਾਇਕ ਖੇਤੀ ਧੰਦੇ ===
ਦਿਹਾਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ  ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ [[ਮੁਰਗੀ ਪਾਲਣ]],[[ਬੱਤਖ  ਪਾਲਣ]], [[ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ]] ਅਤੇ [[ਸੂਰ ਪਾਲਣ]] ਆਦਿ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ ਵੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ |
<gallery>


File:Fish farming pond Govindnagar, Havelock Island ,Andaman , India.JPG|ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ
File:Duck Farming, Havelock Island, Andaman, India.JPG|ਬੱਤਖ  ਪਾਲਣ 
File:Pork meat sale , Havelock Island , Andaman Island ,India.JPG|ਸੂਰ ਦੇ ਮੀਟ ਦੀ ਵਿਕਰੀ 
File:Poultry Farming , Havelock Island ,Amdaman Islands, India.JPG|ਘਰੇਲੂ ਮੁਰਗੇ
File:Landscape of Havelock Island,Andaman, India.JPG| ਨਾਰੀਅਲ ਅਤੇ ਸੁਪਾਰੀ ਦੀ ਬਾਗਬਾਨੀ 
File:Landscape of Havelock Island, Andaman Island, India.JPG|ਘਰੇਲੂ ਮੁਰਗੀਆਂ  

 
</gallery>

==ਸਿੰਚਾਈ ==
ਇਸ ਦੀਪ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲਾ ਪਾਣੀ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਾਫੀ ਉਤਲੇ ਪਧਰ (8-10ਫੁੱਟ) ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ | ਕਿਸਾਨ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਪਾਣੀ ਲਈ ਖੂਹ ਵਰਗਾ ਇੱਕ ਕੱਚਾ ਟੋਆ ਪੁੱਟ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ 8-10ਫੁੱਟ ਤੇ ਪਾਣੀ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜਮਾਂ ਹੋਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ |
<gallery>
File:Well ,Havelock Island ,Andaman ,India.JPG|ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਖੂਹ/ਟੋਆ  ਦਾ ਪਾਣੀ 

File:Water well for irrigation, Havelock Island, Andaman Islands, India.JPG|ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਖੂਹ/ਟੋਆ  
</gallery>

==ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ==
[[File:Landscape of Havelock Island,Andaman, India.JPG|thumb|ਹੈਵਲੌਕ ਦੀਪ ਦਾ ਭੂ ਦ੍ਰਿਸ਼]] 
[[File:Landscape of Havelock Island, Andaman Island, India.JPG|thumb|ਹੈਵਲੌਕ ਦੀਪ ਦਾ ਭੂ ਦ੍ਰਿਸ਼ ]]
ਹੈਵਲੌਕ ਦੀਪ [[ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂ]]ਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਥੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ [[ਈਕੋ ਟੂਰੀਜ਼ਮ]] ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸਾਹਤ ਕਰਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ |  
ਇਸ ਦੀਪ ਵਿਚ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਖੂਬਸੂਰਤ ਸਮੁੰਦਰੀ ਝੀਲਾਂ (Beaches) ਹਨ :
# [[ਰਾਧਾ ਨਗਰ ਬੀਚ]] - ਇਥੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਅਸਤ ਹੋਣ ਦਾ ਮੰਜ਼ਰ ਬਹੁਤ ਦਿਲਕਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ |
# [[ਕਾਲਾ ਪੱਥਰ ਬੀਚ]] - ਨਜ਼ਾਰਾ ਮਾਨਣ ਅਤੇ ਫ਼ੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਆਦਿ ਲਈ  
# [[ਐਲੀਫੈਂਟਾ ਬੀਚ]]-  ਸਨਾਰਕਿੰਗ (Snorking) , ਕੋਰਲ ਰੀਫ਼ (coral reef) ਅਤੇ [[ਜਲ ਖੇਡਾਂ ]] ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ 
# [[ਵਿਜਯ ਨਗਰ ਬੀਚ]] -ਬਹੁ ਸੈਲਾਨੀ ਮੰਤਵਾਂ ਲਈ 
ਇਹਨਾ ਵਿਚੋਂ ਰਾਧਾ ਨਗਰ ਝੀਲ ਸਭ ਤੋਂ ਰਮਣੀਕ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ [[ਟਾਈਮ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ]] ਨੇ 2004 ਵਿੱਚ "ਏਸ਼ੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਬੀਚ " ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ |<ref>http://www.time.com/time/asia/2004/boa/boa_soul_andaman.html</ref>ਇਸ ਬੀਚ ਤੇ ਸੂਰਜ ਅਸਤ ਹੋਣ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਬੇਹੱਦ ਦਿਲਕਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਐਲੀਫੈਂਟਾ ਬੀਚ ਵਿਖੇ ਮਗਰਮੱਛਾਂ ਦਾ ਬਸੇਰਾ ਹੋਣ ਕਰਨ ਕੁਝ ਖਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ |2010 ਵਿਚ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕਨ ਸੈਲਾਨੀ ਤੇ ਮਗਰਮੱਛ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦਾ ਵਾਕਿਆ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ | 
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਦੀਪ ਦਾ [[ਲੈੰਡਸਕੇਪ]] ਵੀ ਕਾਫੀ ਰਮਣੀਕ ਅਤੇ ਮਨਮੋਹਕ ਹੈ ਜੋ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ |ਦੂਰ ਦੂਰ ਤਕ  ਨਾਰੀਅਲ ਅਤੇ ਸਪਾਰੀ ਦੇ ਲੰਮ ਸਲੰਮੇ ਰੁੱਖ ਇਸ ਦੀਪ ਦੀ ਦਿੱਖ ਨੂੰ ਚਾਰ ਚੰਨ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ |  
ਇਸ ਦੀਪ ਵਿਖੇ ਹਰ ਤਰਾਂ ਦੇ ਸਸਤੇ , ਦਰਮਿਆਨੇ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗੇ ਦਰਜੇ ਦੇ ਹੋਟਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਜੋ 1000 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ | ਇਸ ਦੀਪ ਵਿਖੇ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹੀ ਸਰਕਾਰੀ ਹੋਟਲ [[ਡਾਲਫਿਨ ਬੀਚ ਰਿਜਾਰਟ ]] ਹੈ ਜੋ ਆਨ ਲਾਈਨ ਬੁੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ |

==ਘਰਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ==
ਹੈਵਲੌਕ ਵਿੱਚ ਰਵਾਇਤੀ ਰੂਪ ਦੇ ਘਰ ਨਾਰਿਆਲ ਜਾਣ ਬਾਂਸ ਆਦਿ ਦੀ ਲਕੜੀ  ਦੇ ਛਿਲਕੇ ਦੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਟੀਨ ਆਦਿ ਨਾਲ ਪਾਈਆਂ ਛੱਤਾਂ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ |ਹੁਣ ਕੁਝ ਘਰ ਇੱਟਾਂ ਅਤੇ  ਸੀਮਿੰਟ ਆਦਿ  ਦੇ  ਵੀ ਬਣਾਏ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪਾਏ ਹਨ |ਘਰਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਹੀ ਪਸ਼ੂਆਂ ਅਤੇ ਮੁਰਗੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਅਜੇਹੇ ਹੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਸਮਾਨ ਨਾਲ ਵਾੜੇ ਬਣਾਏ  ਹੁੰਦੇ ਹਨ |
<gallery>
File:Dwelling style , Havelock Island, Andaman Island, India.JPG|ਹੈਵਲੌਕ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮ 
File:Dwelling style in rural area of havelock Island, Andaman Island,India.JPG|ਹੈਵਲੌਕ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮ 
File:Duck farming Havelock Island, Andaman Islands, India.JPG|ਬੱਤਖਾਂ ਲਈ ਛਾਉਰਾ   
</gallery>
===ਤਸਵੀਰਾਂ ===
<gallery>
File:Radha Nagar beach , Havelock Island, Andamn,India.JPG|ਰਾਧਾ ਨਗਰ ਬੀਚ
File:Radha Nagar beach , Havelock Island, Andamn & Nicobar Islands ,India.JPG|ਰਾਧਾ ਨਗਰ ਬੀਚ
File:Radha Nagar beach, Havelock Island, Andamn, India- Sun set view.jpg|ਰਾਧਾ ਨਗਰ ਬੀਚ ਸੂਰਜ ਅਸਤ ਹੋਣ  ਸਮੇਂ 

File:Elephenta beach, Havelock Island, Andamn, India.jpg|ਐਲੀਫੈਂਟਾ ਬੀਚ
File:Kalapathar beach Havelock Island, Andaman, India.JPG|ਕਾਲਾ ਪੱਥਰ ਬੀਚ
File:Havelock Island by Vikramjit Kakati.jpg|ਕਾਲਾ ਪੱਥਰ ਬੀਚ
</gallery>

== ਹਵਾਲੇ ==
{{ਹਵਾਲੇ}} 
== ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ  ==
{{commons category}}
* {{Wikivoyage-inline}}
* [http://digitalpbk.com/galleries/havelock-island-andaman Havelock Island Andaman Photographs as on September 2010]
* [http://www.havelockisland-andaman.com/ Havelock Island Andaman] 
{{coord|11|58|N|93|00|E|region:IN_type:isle_source:GNS-enwiki|display=title}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੀਪ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂਆਂ ਵਿਚਲੇ ਟਾਪੂ]]