ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ ਲਈ ਸਰੋਤ ਵੇਖੋ

{{ਗਿਆਨਸੰਦੂਕ ਮਨੁੱਖ
| ਨਾਮ = ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ
| ਤਸਵੀਰ = 
| ਤਸਵੀਰ_ਅਕਾਰ = 
| ਤਸਵੀਰ_ਸਿਰਲੇਖ = 
| ਉਪਨਾਮ = 
| ਜਨਮ_ਤਾਰੀਖ = 21 ਅਗਸਤ 1915
| ਜਨਮ_ਥਾਂ = ਨੇਸ਼ਟਾ<ref>[http://punjabitribuneonline.com/2011/04/%E0%A8%B8%E0%A8%B0%E0%A8%B9%E0%A9%B1%E0%A8%A6-%E0%A8%95%E0%A9%B0%E0%A8%A2%E0%A9%87-%E0%A8%B5%E0%A9%B1%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A8%86-%E0%A8%87%E0%A8%A4%E0%A8%BF%E0%A8%B9%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A8%95/ ਸਰਹੱਦ ਕੰਢੇ ਵੱਸਿਆ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਿੰਡ ਨੇਸ਼ਟਾ]</ref>(ਹੁਣ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜ਼ਿਲਾ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]]), [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ]]
| ਮੌਤ_ਤਾਰੀਖ = 1972 (ਉਮਰ 56)
| ਮੌਤ_ਥਾਂ = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]], [[ਭਾਰਤ]]
| ਕਾਰਜ_ਖੇਤਰ = [[ਕਵਿਤਾ]]
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ = ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ
| ਭਾਸ਼ਾ =ਪੰਜਾਬੀ
| ਕਿੱਤਾ =
| ਕਾਲ = 
| ਧਰਮ =
| ਵਿਸ਼ਾ = 
| ਮੁੱਖ ਕੰਮ =
| ਅੰਦੋਲਨ = 
| ਇਨਾਮ =
| ਪ੍ਰਭਾਵ = <!--ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਕਿਸਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ--> 
| ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ = <!--ਇਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਕਿਸਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ--> 
| ਦਸਤਖਤ = 
| ਜਾਲ_ਪੰਨਾ = 
| ਟੀਕਾ-ਟਿੱਪਣੀ = 
}}
'''ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ''' (ਅਗਸਤ 1915 - 1972) ਇੱਕ [[ਪੰਜਾਬੀ]] [[ਸਾਹਿਤਕਾਰ]] ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ [[ਕਵੀ]] ਸਨ।<ref name="ti">{{cite news | url=http://www.tribuneindia.com/2005/20050602/aplus.htm | title=Bawa Balwant’s sad saga | date=June 2, 2005 | agency=[[The Tribune]] }}</ref> ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਇਰੀ ਲਿਖਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵੱਲ ਆਏ।<ref name=ti/><ref name="ao">{{cite web | url=http://www.apnaorg.com/books/tasneem/Ch-31-Poetry-7.html | title=Bawa Balwant | publisher=ApnaOrg}}</ref>
==ਜੀਵਨ==
ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ ਦਾ ਜਨਮ ਅਗਸਤ 1915<ref name="ti"/> ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਨੇਸ਼ਟਾ, [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜ਼ਿਲਾ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਗਿਆਨ ਦੇਈ ਤੇ ਹਕੀਮ ਠਾਕੁਰ ਦੀਨਾ ਨਾਥ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ।<ref>[http://punjabitribuneonline.com/2013/08/%E0%A8%8A%E0%A8%B6%E0%A8%BE-%E0%A8%A6%E0%A9%80-%E0%A8%B2%E0%A8%BE%E0%A8%B2%E0%A9%80-%E0%A8%B5%E0%A8%B0%E0%A8%97%E0%A8%BE-%E0%A8%AC%E0%A8%BE%E0%A8%B5%E0%A8%BE-%E0%A8%AC%E0%A8%B2%E0%A8%B5%E0%A9%B0/ ਊਸ਼ਾ ਦੀ ਲਾਲੀ ਵਰਗਾ ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ]</ref> ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਵੇਲੇ ਦਾ ਨਾਮ ਮੰਗਲ ਸੈਨ ਸੀ। ਫਿਰ ਬਲਵੰਤ ਰਾਏ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ ਬਣਿਆ।<ref>[http://books.google.co.in/books?id=ObFCT5_taSgC&pg=PA357&lpg=PA357&dq=Bawa+Balwant&source=bl&ots=mVHY_ByXt4&sig=iBuo5hQfRiXe-It0LS0ieLMad6M&hl=en&sa=X&ei=AzVzUs6_KcbWrQfV4oCICA&ved=0CFYQ6AEwCTgK#v=onepage&q=Bawa%20Balwant&f=false Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo edited by Amaresh Datta]</ref>
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਕੇ ਵਿੱਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਲਈ ਮੁੱਢਲੀ ਵਿੱਦਿਆ ਪਾਂਧੇ ਕੋਲ਼ੋ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>[http://www.veerpunjab.com/page.php?id=516 ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ]</ref> ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ਼ [[ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ]], [[ਹਿੰਦੀ]], [[ਉਰਦੂ]] ਅਤੇ [[ਫ਼ਾਰਸੀ]] ਆਦਿ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵੀ ਸਿੱਖੀਆਂ ਅਤੇ ਫੇਰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਆਪ ਨੂੰ ਚਿੱਤਰ-ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪੀ ਸੀ। ਆਪਣੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਨਿੱਕੇ-ਨਿੱਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨੇ ਪਏ। ਗੱਤੇ ਦੇ ਡੱਬੇ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਲਫ਼ਾਫ਼ੇ ਬਣਾਉਣ, ਸੂਤ ਦੀ ਰੰਗਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਅਤੇ ਖੱਦਰ ਦੀਆਂ ਟੋਪੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਪਰ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਨਾ ਲਾ ਸਕੇ ਕਿਉਂਕਿ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਪੜ੍ਹਨ ਦੇ ਸ਼ੌਕ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਰੁਚੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕੰਮ ਦਾ ਰਾਹਗੀਰ ਨਹੀਂ ਬਣਨ ਦਿੱਤਾ।
== ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ==
ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨਿਰਬਾਹ ਲਈ ਕਿਸੇ ਦੇ ਅੱਗੇ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਸੀ ਫੈਲਾਇਆ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ [[ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਦੀ ਚਾਹ ਕੀਤੀ ਸੀ। [[ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ]] ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮਾਲਾ-ਮਾਲ ਕਰਨਾ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਲਕਸ਼ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਫ਼ਲ ਰਿਹਾ। ਉਸ ਦਾ ਜੋ ਰੁਤਬਾ ਸੀ, ਬਤੌਰ [[ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਵੀ]], ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਾਇਮ ਰਿਹਾ, ਸਗੋਂ ਵਕਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਮੁਕਾਮ ਬੁਲੰਦ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੂੰ [[ਡਾ. ਮੁਹੰਮਦ ਇਕਬਾਲ]] ਦਾ ਇਹ ਸ਼ਿਅਰ ਯਾਦ ਸੀ:-
ਐ ਤਾਇਰੇ-ਲਾਹੂਤੀ (ਉੱਚਾ ਉੱਡਣ ਵਾਲਾ ਪੰਛੀ) ਉਸ ਰਿਜ਼ਕ ਸੇ ਮੌਤ ਅੱਛੀ , ਜਿਸ ਰਿਜ਼ਕ ਸੇ ਆਤੀ ਹੋ ਪਰਵਾਜ਼ ਮੇਂ<ref>{{Cite web|url=https://www.punjabitribuneonline.com/2015/05/%e0%a8%a4%e0%a8%aa%e0%a9%b1%e0%a8%b8%e0%a8%bf%e0%a8%86-%e0%a8%a4%e0%a9%8b%e0%a8%82-%e0%a8%98%e0%a9%b1%e0%a8%9f-%e0%a8%a8%e0%a8%b9%e0%a9%80%e0%a8%82-%e0%a8%b8%e0%a8%be%e0%a8%b9%e0%a8%bf%e0%a8%a4/|title=ਤਪੱਸਿਆ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸਾਹਿਤਕਾਰੀ|date=2015-05-23|website=Punjabi Tribune Online|language=hi-IN|access-date=2019-06-19}}</ref>

==ਰਚਨਾਵਾਂ==
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰਚਨਾ ਸ਼ੇਰ-ਏ-ਹਿੰਦੀ ੧੯੩੦ ਵਿਚ ਉਰਦੂ ਵਿਚ ਛਪੀ, ਜੋ ਅੰਗ੍ਰੇਜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਈ ।<ref>{{Cite web|url=https://www.punjabi-kavita.com/BawaBalwant.php|title=ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ|website=www.punjabi-kavita.com|access-date=2019-06-19}}</ref>

===ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ===
* ਬੰਦਰਗਾਹ (1951)
* ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ (1943)
* ਅਮਰ ਗੀਤ (1942)
* ਮਹਾਂ ਨਾਚ (1941)
* ਸੁਗੰਧ ਸਮੀਰ (1959)

===ਲੇਖ ਸੰਗ੍ਰਹਿ===
* ਕਿਸ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਚ

==ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਨਮੂਨਾ==

===ਜੀਵਨ===
<poem>
ਜੀਵਨ ਹੈ ਰੋਣਾ ਤੇ ਹੱਸਣਾ
ਮਾਰ ਪਲਾਕੀ ਕਾਲ ਤੇ ਚੜ੍ਹਨਾ
ਡਿਗਣਾ ਫੇਰ ਉਸੇ ਵੱਲ ਨੱਸਣਾ -
ਜੀਵਨ ਹੈ ਰੋਣਾ ਤੇ ਹੱਸਣਾ

ਅੰਧਕਾਰ-ਖਿੰਘਰਾਂ ਸੰਗ ਖਹਿਣਾ
ਦੁਖ-ਸੁਖ ਦੇ ਨਰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਣਾ
ਦਿਲ-ਸਾਗਰ ’ਚੋਂ ਉਠਦੇ ਰਹਿਣਾ
ਲੁੱਛ-ਲੁੱਛ ਨੈਣ ਗਗਨ ’ਚੋਂ ਵਸਣਾ -
ਜੀਵਨ ਹੈ ਰੋਣਾ ਤੇ ਹੱਸਣਾ

ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੇ ਬਹਿਣਾ
ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਕੋਲੂ ਵਿੱਚ ਪੈਣਾ
ਵਿਸਮਾਦੀ ਮੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵਹਿਣਾ
ਜਿਗਰ ਦੇ ਛਾਲੇ ਅਰਸ਼ ਨੂੰ ਦੱਸਣਾ -
ਜੀਵਨ ਹੈ ਰੋਣਾ ਤੇ ਹੱਸਣਾ

ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਬਖੇੜੇ ਕਰਨਾ
ਫੇਰ ਜੋ ਆਏ ਸਿਰ ਤੇ ਜਰਨਾ
ਜੀਵਨ ਹੈ ਜਿੱਤਣਾ ਤੇ ਹਰਨਾ
ਪਲ ਵਿੱਚ ਜੀਣਾ ਪਲ ਵਿੱਚ ਮਰਨਾ
ਕਰ ਕਰ ਉਂਗਲਾਂ ਕਹੇ ਲੁਕਾਈ:
‘ਔਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਨਵਾਂ ਸ਼ੁਦਾਈ ’
ਸੌ-ਰੰਗੀ ਮਸਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ
ਹੋਣੀ ਨਾਲ ਵੀ ਤੋੜੇ ਕੱਸਣਾ -
ਜੀਵਨ ਹੈ ਰੋਣਾ ਤੇ ਹੱਸਣਾ
</poem >
==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}

== ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ==
[https://www.punjabi-kavita.com/BawaBalwant.php ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉੱਪਰ ਉਪਲੱਬਧ ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ ਦੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ]{{ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਾਹਿਤਕਾਰ]]