ਭਗਵਤੀ ਚਰਣ ਵਰਮਾ
ਫਰਮਾ:ਗਿਆਨਸੰਦੂਕ ਲੇਖਕ ਭਗਵਤੀ ਚਰਣ ਵਰਮਾ (ਹਿੰਦੀ: भगवती चरण वर्मा) (30 ਅਗਸਤ 1903 - 5 ਅਕਤੂਬਰ 1981) ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵਰਤਮਾਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਉੱਨਤੀ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਸਜੀਵ ਅਤੇ ਹਿਰਦੇ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਵਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ੈਲੀ ਕਲਾਤਮਕ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਂਨਾਉ ਜਿਲੇ ਦੇ ਸ਼ਫੀਪੁਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵਰਮਾ ਜੀ ਨੇ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਤੋਂ ਬੀ ਏ, ਐੱਲ ਐੱਲ ਬੀ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਨਾਵਲਕਾਰ ਦੇ ਨਾਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਏ। 1933 ਦੇ ਕਰੀਬ ਪ੍ਰਤਾਪਗੜ ਦੇ ਰਾਜੇ ਸਾਹਿਬ ਭਦਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹੇ। 1936 ਦੇ ਲੱਗਪਗ ਫਿਲਮ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ, ਕਲਕੱਤਾ, ਵਿੱਚ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ। ਕੁੱਝ ਸਮਾਂ ‘ਵਿਚਾਰ’ ਨਾਮਕ ਹਫ਼ਤਾਵਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ - ਸੰਪਾਦਨ, ਉਸਦੇ ਬਾਅਦ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ - ਕਥਾਲੇਖਨ ਅਤੇ ਦੈਨਿਕ ‘ਨਵਜੀਵਨ’ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ, ਫਿਰ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦੇ ਕਈ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਹੇ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 1957 ਤੋਂ ਮੌਤ - ਤੱਕ ਸਤੰਤਰ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੇ ਰਹੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਨਾਵਲ ‘ਚਿੱਤਰ ਲੇਖਾ’ ਉੱਤੇ 1941 ਅਤੇ 1964 ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਫਿਲਮ ਬਣੀ[1][2] ਅਤੇ ‘ਭੂਲੇ - ਬਿਸਰੇ ਚਿੱਤਰ’ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਵਲੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਗਵਤੀ ਚਰਣ ਵਰਮਾ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 1971 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਰਚਨਾਵਾਂ
ਨਾਵਲ
- ਅਪਨੇ ਖਿਲੌਨੇ
- ਪਤਨ
- ਤੀਨ ਵਰਸ਼
- ਚਿਤ੍ਰਲੇਖਾ
- ਭੂਲੇ-ਬਿਸਰੇ ਚਿਤ੍ਰ
- ਟੇਢੇ਼-ਮੇਢੇ਼ ਰਾਸਤੇ
- ਸੀਘੀ ਸਚੀ ਬਾਤੇਂ
- ਸਾਮਰਥਯ ਔਰ ਸੀਮਾ
- ਰੇਖਾ
- ਵਹ ਫਿਰ ਨਹੀਂ ਆਈ
- ਸਬਹਿੰ ਨਚਾਵਤ ਰਾਮ ਗੋਸਾਈ
- ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਔਰ ਮਰੀਚਿਕਾ
- ਯੁਵਰਾਜ ਚੂਣਡਾ
- ਘੁੱਪਲ
ਕਹਾਣੀ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ
- ਮੋਰਚਾਬੰਦੀ
ਕਵਿਤਾ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ
- ਸਵਿਨਯ
- ਏਕ ਨਾਰਾਜ ਕਵਿਤਾ
ਨਾਟਕ
- ਵਸੀਹਤ
- ਰੁਪਯਾ ਤੁਮ੍ਹੇਂ ਖਾ ਗਯਾ
ਯਾਦਾਂ
- ਅਤੀਤ ਕੇ ਗਰਭ ਸੇ
ਸਾਹਿਤ ਆਲੋਚਨਾ
- ਸਾਹਿਤਅ ਕੇ ਸਿਧਾਂਤ
- ਰੂਪ