ਸਰਕਾਰੀ ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ, ਪਟਿਆਲਾ
1875 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ, ਸਰਕਾਰੀ ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਪਟਿਆਲਾ, ਪੰਜਾਬ, ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਮਕਾਲੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ।
ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਸਥਾਨ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ (ਐਨ.ਏ.ਏ.ਸੀ.) ਤੋਂ ਏ + ਗ੍ਰੇਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ (ਐਨ.ਏ.ਏ.ਸੀ.) ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ ਦੇ ਕਾਲਜ ਵਜੋਂ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 3..86 ਸੀ.ਜੀ.ਪੀ.ਏ. ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਾਲਜ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਕਾਲਜ ਮੁੱਢਲੇ ਵਿਗਿਆਨ, ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਇਤਿਹਾਸ, ਲੋਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ, ਵਣਜ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਉਪਯੋਗਾਂ, ਕਾਨੂੰਨ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕਸ ਵਿੱਚ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਅਤੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਪੱਧਰ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਫੈਕਲਟੀ
- ਕਲਾ ਦੀ ਫੈਕਲਟੀ: 22 ਵਿਭਾਗ
ਕੈਂਪਸ
ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਕੈਂਪਸ 21 ਏਕੜ ਵਿੱਚ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਸਪੋਰਟਸ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਪਟਿਆਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਚਾਰਦੀਵਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ।
ਕਾਲਜ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਸੈਂਟਰ, ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰ, ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਹੋਸਟਲ, 600 ਬੈਠਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਆਡੀਟੋਰੀਅਮ, ਇੱਕ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਗਾਰਡਨ ਅਤੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਖੇਡ ਢਾਂਚਾ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਕ੍ਰਿਕਟ ਅਤੇ ਤੈਰਾਕੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇਤਿਹਾਸ
ਫਿਰ ਵਾਈਸਰਾਇ ਦੇ ਇੰਡੀਆ ਲਾਰਡ ਨੌਰਥਬਰੂਕ ਨੇ 1875 ਵਿੱਚ ਕਾਲਜ ਦੀ ਮੁੱਖ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ। ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਮਹਾਰਾਜਾ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪਟਿਆਲੇ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ, (ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ) ਜਦੋਂ 1876 ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ। ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ; ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਲਕੱਤਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ।
1882 ਵਿਚ, ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਇਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਐਫੀਲੀਏਟਿਡ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਿਆ। 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਕਾਲਜ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਇਆ ਅਤੇ 1962 ਵਿਚ, ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਇਆ।
ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ
- ਸ਼੍ਰੀ ਜੋਗਿੰਦਰ ਨਾਥ ਮੁਖਰਜੀ 1881 ਤੋਂ 1886
- ਸ਼੍ਰੀ ਦਵਾਰਕਾ ਦਾਸ 1886 ਤੋਂ 1888 ਤੱਕ
- ਸ਼੍ਰੀ ਅਤੁਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਘੋਸ਼ 1888 ਤੋਂ 1906
- ਸ਼੍ਰੀ ਈ. ਕੈਂਡਲਰ 1906 ਤੋਂ 1915 (ਇੱਕ ਨਾਵਲਕਾਰ ਅਤੇ ਯਾਤਰਾ ਲੇਖਕ)
- ਸ਼੍ਰੀ ਟੀ ਐਲ ਵਾਸਵਾਨੀ 1915 ਤੋਂ 1919 ਤੱਕ
- ਸ਼੍ਰੀ ਮਨਮੋਹਨ 1919 ਤੋਂ 1921 ਤੱਕ
- ਸ਼੍ਰੀ ਏ ਕੇ ਸ਼ਰਮਾ 1921 ਤੋਂ 1927 ਤੱਕ
- ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਸ਼ਵ ਨਾਥ 1927 ਤੋਂ 1927 ਤੱਕ
- ਸ਼੍ਰੀ ਬੀ ਐਨ ਖੋਸਲਾ 1927 ਤੋਂ 1945 ਤੱਕ
- ਸ਼੍ਰੀ ਐਚ ਕੇ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ 1945 ਤੋਂ 1949
- ਸ੍ਰੀ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ 1949 ਤੋਂ 1952 (ਇੱਕ ਉੱਘੇ ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਲੇਖਕ)
- ਡਾ: ਹਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ illਿੱਲੋਂ 1952 ਤੋਂ 1953
- ਸ਼੍ਰੀ ਏ ਆਰ ਖੰਨਾ 1953 ਤੋਂ 1957 ਤੱਕ
- ਸ੍ਰੀ ਕੇ ਐਲ ਮਲਹੋਤਰਾ 1957 ਤੋਂ 1958 ਤੱਕ
- ਡਾ. ਜੀ.ਐਲ. ਬਖ਼ਸ਼ੀ 1958 ਤੋਂ 1962 ਤੱਕ
- ਸ੍ਰੀ ਐਮ ਐਲ ਖੋਸਲਾ 1962 ਤੋਂ 1967 ਤੱਕ
- ਡਾ. ਭਗਤ ਸਿੰਘ 1967 ਤੋਂ 1972 ਤੱਕ
- ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰਸੇਵਕ ਸਿੰਘ 1972 ਤੋਂ 1976 (ਮਹਾਨ ਖਿਡਾਰੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ)
- ਸ਼੍ਰੀ ਉਮਰਾਓ ਸਿੰਘ 1976 ਤੋਂ 1977 ਤੱਕ
- ਸ੍ਰੀ ਹਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ 1980 ਤੋਂ 1982 ਤੱਕ
- ਡਾ: ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ 1982 ਤੋਂ 1987
- ਡਾ. ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 1987 ਤੋਂ 1988 ਤੱਕ
- ਡਾ. ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ ਬੰਗਾ 1988 ਤੋਂ 1989 ਤੱਕ
- ਸ਼੍ਰੀ ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ 1989 ਤੋਂ 1989
- ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ 1991 ਤੋਂ 1991 ਤੱਕ
- ਸ੍ਰੀ ਮੁਖਤਿਆਰ ਸਿੰਘ 1992 ਤੋਂ 1996 ਤੱਕ
- ਸ਼੍ਰੀ ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ 1996 ਤੋਂ 1996 ਜੂਨ ਤੱਕ
- ਡਾ. ਐਸ ਕੇ ਸਾਰਦ 1996 ਤੋਂ 1997 ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ
- ਸ਼੍ਰੀ ਐਮ ਐਮ ਸਿੰਘ 2000 ਤੋਂ 2000 ਮਈ
- ਸ਼੍ਰੀ ਸਰਵਣ ਸਿੰਘ ਚੋਹਾਨ 2000 ਤੋਂ 2000 ਅਕਤੂਬਰ
- ਡਾ: ਵਿਦਵਾਨ ਸਿੰਘ ਸੋਨੀ 2000 ਤੋਂ 2001 ਅਕਤੂਬਰ (ਇੱਕ ਉੱਘੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਪੂਰਵ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਗਿਆਨ ਲੇਖਕ)
- ਡਾ. ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਸ਼ਰਮਾ 2001 ਤੋਂ 2005 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੱਕ
- ਡਾ: ਦਲਜੀਤ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ਮਈ 2005 ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ 2009 ਤੱਕ
- ਡਾ: ਸੁਦੀਪ ਭੰਗੂ 12 ਅਗਸਤ 2009 ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ 2011
- ਡਾ: ਰੂਪਾ ਸੈਣੀ ਮਾਰਚ 2011 ਤੋਂ ਨਵੰਬਰ 2012 (ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜੇਤੂ ਅਤੇ ਅਰਜੁਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ)
- ਡਾ. ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਥਿੰਦ ਨਵੰਬਰ 2012 ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ 2017 ਤੱਕ
- ਡਾ. ਸੰਗੀਤਾ ਹਾਂਡਾ ਜੁਲਾਈ 2017 ਤੋਂ ਅੱਜ ਤੱਕ
ਫੰਡਿੰਗ
ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਦੀ ਫੰਡ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗ੍ਰਾਂਟਸ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਇੰਡੀਆ) ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਕੈਂਪਸ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਲੋਕ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕਾਲਜ ਸਮਾਜ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪਛੜੇ ਵਰਗਾਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਟਿਊਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ ਛੋਟ ਹੈ।
Theਰਤਾਂ 200 ਮੈਂਬਰੀ ਫੈਕਲਟੀ ਦੀ ਅੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਲਗਭਗ ਤੀਸਰਾ ਫੈਕਲਟੀ ਡਾਕਟੋਰਲ ਅਤੇ ਪੋਸਟ-ਡਾਕਟੋਰਲ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੱਤਰ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।
ਟ੍ਰੀਵੀਆ
ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ, ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਯਾਦਗਾਰੀ ਡਾਕ ਟਿਕਟ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 14 ਮਾਰਚ 1988 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
1910 ਤੋਂ 1914 ਤੱਕ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ, ਐਡਮੰਡ ਕੈਂਡਲਰ ਇੱਕ ਉੱਘੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਅਤੇ ਯਾਤਰਾ ਲੇਖਕ ਵੀ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਨਾਵਲ ਸਿਰੀ ਰਾਮ: ਰੈਵੋਲੂਸ਼ਨਿਸਟ ਐਂਡ ਅਬਡਿਕਸ਼ਨ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਲਪਨਿਕ ਕਸਬੇ ਗੰਡੇਸ਼ਵਰ ਦੇ ਇੱਕ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਸ਼ਾਇਦ ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ।