More actions
ਕਸੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਾਂ ਕ਼ਸੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ (ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ضِلع قصُور), ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਹ 1 ਜੁਲਾਈ 1976 ਨੂੰ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ।[1] ਫਰਮਾ:Rp ਇਸ ਦੇ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਲਹੌਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ।
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਸੂਰ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ, ਸੂਫੀ ਕਵੀ ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਜਨਮ ਇਸੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਦੂਰ ਦੂਰ ਤੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਕੁੱਲ ਰਕਬਾ 4,796 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ।[2]
ਇਤਿਹਾਸ
ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਕਸੂਰ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਕਸੂਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ 1000 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਕਸੂਰ ਖੇਤਰ ਸਿੰਧ ਘਾਟੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੌਰਾਨ ਜੰਗਲਾਂ ਵਾਲਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਾਲਾ ਖੇਤਰ ਸੀ। ਵੈਦਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇੰਡੋ-ਆਰੀਅਨ ਸਭਿਆਚਾਰ ਇਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ ਜੋ ਕੇਂਦਰੀ ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਆਏ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ. ਕੰਬੋਜ, ਦਰਦਾਸ, ਕੈਕਇਆ, ਪੌਰਵ, ਯੌਧਿਆ, ਮਾਲਵਾਸ ਅਤੇ ਕੁਰੂ ਪੁਰਾਣੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਵਸ ਗਏ ਅਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। 331 ਈ.ਪੂ. ਵਿੱਚ ਅਚੇਮੇਨੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਨੇ ਅੱਜ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 50,000 ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਲੈ ਕੇ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ। ਕਸੂਰ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਮੌਰੀਆ ਸਾਮਰਾਜ, ਇੰਡੋ-ਯੂਨਾਨੀ ਰਾਜ, ਕੁਸ਼ਾਨ ਸਾਮਰਾਜ, ਗੁਪਤਾ ਸਾਮਰਾਜ, ਚਿੱਟੇ ਹੂਣਾਂ, ਕੁਸ਼ਾਨੋ-ਹੇਫਥਲਾਇਟਸ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਰਹੀ ਸੀ।
997 ਈਸਵੀ ਵਿਚ, ਸੁਲਤਾਨ ਮਹਿਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਸੁਲਤਾਨ ਸੁਬਕਤਗੀਨ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਗਜ਼ਨਵੀਦ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦਾ ਰਾਜ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ, ਉਸਨੇ 1005 ਵਿੱਚ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸੂਫੀ ਸੰਤਾਂ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਖਿੱਤਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦਰਗਾਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਖਿੱਤੇ ਦੇ ਚੱਪੇ ਚੱਪੇ ਤੇ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜਨਸੰਖਿਆ ਸੰਬੰਧੀ
1998 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ[3] (ਫਰਮਾ:Sigfig%), ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਰਦੂ ਆਬਾਦੀ ਦੇ 6.2% ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸੀ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਅਸਾਧਾਰਣ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ (2.6%) ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ (7.3%) ਵਿੱਚ ਉਰਦੂ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਵਧੇਰੇ ਹਨ।[1]ਫਰਮਾ:Rp
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ
- ਅਸਿਫ ਅਹਿਮਦ ਦੌਲਾ, ਸਾਬਕਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ (ਪੀਪੀਪੀਪੀ)
- ਤਾਹਿਰ ਅਸਲਮ ਗੋਰਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਲੇਖਕ, ਪ੍ਰਸਾਰਕ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦਕ।[4]
- ਨੂਰਜਹਾਂ, ਪਲੇਅਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਅਤੇ ਅਭਿਨੇਤਰੀ
- ਅਹਿਮਦ ਰਜ਼ਾ ਖਾਨ ਕਸੂਰੀ, ਸਾਬਕਾ ਐਮ.ਐਨ.ਏ.[4]
- ਖੁਰਸ਼ੀਦ ਮਹਿਮੂਦ ਕਸੂਰੀ, ਸਾਬਕਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਪੀਟੀਆਈ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ
- ਮਲਿਕ ਮਰਾਜ ਖਾਲਿਦ, ਦੋ ਵਾਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ ਸਪੀਕਰ ਅਤੇ 1997 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ।
- ਬੜੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ, ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕਾ।[4]
- ਬਰਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ, ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕਾ।
- ਸਰਦਾਰ ਤੁਫੈਲ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ, ਸਾਬਕਾ ਐਮਪੀਏ ਅਤੇ ਐਮਐਨਏ, ਸੰਸਦੀ ਸਕੱਤਰ ਅਤੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਸਥਾਈ ਕਮੇਟੀ।
- ਸਰਦਾਰ ਮੁਹੰਮਦ ਆਰਿਫ ਨੱਕਈ, ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ
- ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਭੈਣ
- ਮੋਈਨੂਦੀਨ ਅਹਿਮਦ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ 1993 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ।
ਹਵਾਲੇ
| references-column-width
| references-column-count references-column-count-{{#if:1|{{{1}}}}} }}
| {{#if:
| references-column-width }} }}" style="{{#if:
| {{#iferror: {{#ifexpr: 1 > 1 }}
| -moz-column-width: {{#if:1|{{{1}}}}}; -webkit-column-width: {{#if:1|{{{1}}}}}; column-width: {{#if:1|{{{1}}}}};
| -moz-column-count: {{#if:1|{{{1}}}}}; -webkit-column-count: {{#if:1|{{{1}}}}}; column-count: {{#if:1|{{{1}}}}}; }}
| {{#if:
| -moz-column-width: {{{colwidth}}}; -webkit-column-width: {{{colwidth}}}; column-width: {{{colwidth}}}; }} }} list-style-type: {{#switch:
| upper-alpha
| upper-roman
| lower-alpha
| lower-greek
| lower-roman = {{{group}}}
| #default = decimal}};">
- ↑ 1.0 1.1 1998 District Census report of Kasur. Census publication. 112. Islamabad: Population Census Organization, Statistics Division, Government of Pakistan. 2000.
- ↑ "Kasur Police". Archived from the original on 2008-01-04. Retrieved 2019-10-27.
- ↑ "Mother tongue": defined as the language of communication between parents and children.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 Important Personalities Kasur District, official district website. Retrieved 24 October 2019