ਖਿਦਰਾਣਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲਈ ਸਰੋਤ ਵੇਖੋ

{{Infobox Military Conflict
|conflict=ਖਿਦਰਾਣਾ ਦੀ ਲੜਾਈ
|image= [[File:MaiBhago.jpg|300px]]
|caption=
|partof=ਮੁਗਲ ਸਿੱਖ ਲੜਾਈਆਂ
|date=ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਅਖੀਰ ਜਾਂ ਮਈ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ
<ref>http://sikhism.about.com/od/Historic-Events/p/Battle-Of-Muktsar.htm. commemoration varies with some marking the day on 15 April</ref> 
|place=ਖਿਦਰਾਣਾ ਦੀ ਢਾਵ (ਹੁਣ [[ਮੁਕਤਸਰ]])
|result= ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ<ref>{{cite book|url=https://books.google.ca/books?id=Dh6jydKXikoC&pg=PA695|title=Dictionary of Battles and Sieges: F-O|page=695|author= Jacques, Tony|isbn=978-0-313-33536-5}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.ca/books?id=xajcAwAAQBAJ&pg=PA65|title=Historical Dictionary of Sikhism|page=65|author=Fenech, E. Louis, Mcleod, H. W.|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-1-4422-3601-1}}</ref>
|combatant1=[[ਮੁਗਲ ਸਲਤਨਤ]]
|combatant2=[[File:Punjab flag.svg|25px]][[ਸਿੱਖ]]
|commander1=[[ਵਾਜ਼ਿਰ ਖਾਂ]]
|commander2=[[File:Punjab flag.svg|25px]][[ਮਾਈ ਭਾਗੋ]]<br>[[File:Punjab flag.svg|25px]][[ਭਾਈ ਮਹਾਂ ਸਿੰਘ]]
|strength1= 10,000
|strength2= 2041
|casualties1= ਪਤਾ ਨਹੀਂ
|casualties2= 40
|}}

'''ਖਿਦਰਾਣਾ ਦੀ ਲੜਾਈ''' ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੁਕਤਸਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਅਖੀਰ ਜਾਂ ਮਈ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਕਰ ਲੜੀ ਗਈ।
[[ਸਾਕਾ ਚਮਕੌਰ ਸਾਹਿਬ|ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਲੜਾਈ]] ਤੋਂ ਚੱਲ ਕੇ ਜਦ [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ]] ਜੀ ਖਿਦਰਾਣੇ ਦੀ ਢਾਬ ਤੇ ਪੁੱਜੇ ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਸਨ। ਜਿਹੜੇ ਸਿੱਖ [[ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ]] ਵਿਖੇ ਰੁਸ ਕੇ [[ਬੇਦਾਵਾ]] ਦੇ ਗਏ ਸਨ ਉਹ ਵੀ [[ਮਾਈ ਭਾਗੋ]] ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉੱਪਰਾਲੇ ਨਾਲ ਉਥੇ ਪੁੱਜ ਗਏ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਾਈ ਭਾਗੋ ਵੀ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 2000 ਦੇ ਲਗਭਗ ਸੀ।

ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ 10000 ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੈਨਾ ਲੇ ਕੇ [[ਸਰਹਿੰਦ]] ਦਾ ਸੂਬੇਦਾਰ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਂ ਉਥੇ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਪੁੱਜਾ ਸੀ। ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਅਖੀਰ ਜਾਂ ਮਈ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖਿਦਰਾਣਾ ਦੀ ਢਾਬ ਤੇ ਘਮਸਾਣ ਦੀ ਲੜਾਈ ਹੋਈ। ਇਸ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਾਥੀਆ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅਦੁੱਤੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਨ ਦੇ ਆਹੂ ਲਾਹੇ। ਉਥੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋ ਕਰ ਕੇ ਮੁਗਲਾਂ ਲਈ ਲੜਨਾ ਬੜਾ ਔਖਾ ਸੀ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰ ਕੇ ਭੱਜ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਈ ਭਾਗੋ ਅਤੇ ਚਾਲੀ ਸਿੱਖ ਜੋ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਬੇਦਾਵਾ ਦੇ ਗਏ ਸਨ ਬਹੁਤ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਲੜੇ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇਖ ਕੇ [[ਭਾਈ ਮਹਾਂ ਸਿੰਘ]] ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਟੁੱਟੀ ਗੰਢੀ। ਇਹਨਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ [[ਚਾਲੀ ਮੁਕਤੇ]] ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਖਿਦਰਾਣੇ ਦੀ ਢਾਬ ਦਾ ਨਾਮ [[ਮੁਕਤਸਰ]] ਪੈ ਗਿਆ।

ਇਹ ਲੜਾਈ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਕਰੀਬ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਬਾਦ ਲੜੀ ਗਈ ਸੀ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਅਖੀਰ ਜਾਂ ਮਈ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਮੌਸਮ ਗਰਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ “ਖਿਦਰਾਣੇ ਦੀ ਢਾਬ “ ਉਸ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਇੱਕੋ-ਇਕ ਵਸੀਲਾ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ .
ਗਿਆਨੀ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਲਵਰ

==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}
{{ਸਿੱਖ ਸਲਤਨਤ}}
{{ਅਧਾਰ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੰਗਾਂ]]