ਐਮ. ਪੀ. ਗਣੇਸ਼ ਲਈ ਸਰੋਤ ਵੇਖੋ

'''ਮੁਲੇਰਾ ਪੂਵਯਾ ਗਣੇਸ਼''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Mullera Poovayya Ganesh;''' ਜਨਮ 8 ਜੁਲਾਈ 1946) ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਭਾਰਤੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਫੀਲਡ ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀ ਹੈ। ਉਹ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਪੁਰਸ਼ ਕੌਮੀ ਹਾਕੀ ਟੀਮ|ਭਾਰਤੀ]] ਟੀਮ ਦਾ ਕਪਤਾਨ ਅਤੇ ਕੋਚ ਵੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1973 ਵਿੱਚ [[ਅਰਜਨ ਅਵਾਰਡ|ਅਰਜੁਨ ਅਵਾਰਡ]] ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

== ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ==
ਗਣੇਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ 8 ਜੁਲਾਈ 1946 ਨੂੰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ [[ਕੋਡਗੁ|ਕੋਡਾਗੂ]], [[ਕਰਨਾਟਕ]] (ਪਿਛਲੇ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣਿਆ [[ਕੋਡਗੁ|ਕੂਰ੍ਗ]] ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਖੇਡ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਫੁੱਟਬਾਲ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1960 ਤੋਂ 1964 ਤੱਕ ਕੁਰਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਲਈ ਖੇਡਿਆ। ਜਦੋਂ ਉਹ [[ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ|ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਇਆ]] ਅਤੇ 1966 - 1973 ਵਿੱਚ ਹਾਕੀ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਖੇਡਿਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਹਾਕੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਗਣੇਸ਼ ਨੇ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ., ਸਪੋਰਟਸ ਕੋਚਿੰਗ ਵਿੱਚ [[ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸਪੋਰਟਸ]], [[ਪਟਿਆਲਾ]] ਤੋਂ ਡਿਪਲੋਮਾ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ [[ਪੀਐਚ.ਡੀ.|ਪੀਐਚ.ਡੀ ਕੀਤੀ ਹੈ]]। ਗਣੇਸ਼ ਦੇ 5 ਭੈਣ-ਭਰਾ (ਇਕ ਭੈਣ ਅਤੇ ਚਾਰ ਭਰਾ) ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 2 ਭਰਾ, ਐਮ ਪੀ ਸੁਬੱਈਆ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਕਾਵੇਰੱਪਾ ਨੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਫੁਟਬਾਲ ਅਤੇ ਹਾਕੀ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.coorgblossom.com/images/MP-Ganesh-Biodata.pdf|title=M. P. Ganesh biodata|publisher=coorgblossom|access-date=2013-01-20}}</ref>

== ਕਰੀਅਰ ==
[[ਤਸਵੀਰ:The_Indian_hockey_team_poses_before_the_XXIV_Olympic_Games,_Seoul.jpg|thumb|ਭਾਰਤੀ ਹਾਕੀ ਟੀਮ, ਸੋਲ ਓਲੰਪਿਕ, 1988 ਦੇ ਨਾਲ ਕੋਚ ਵਜੋਂ '''ਐਮ ਪੀ ਗਣੇਸ਼''' (ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਛੇਵੇਂ ਖੜ੍ਹੇ)]]
ਗਣੇਸ਼ ਨੇ 1965 ਤੋਂ 1973 ਤੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਾਕੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1974 ਦੀ ਕੌਮੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ [[ਮੁੰਬਈ|ਬੰਬੇ]] ਲਈ ਖੇਡਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ 1970 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਜਗ੍ਹਾ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਗਣੇਸ਼ [[1972 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|1972]] ਵਿੱਚ [[ਮਿਊਨਿਖ਼|ਮੂਨਿਚ]] ਵਿੱਚ [[1972 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ]] ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਲਈ ਖੇਡਿਆ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਟੀਮ ਦੇ ਕੋਚਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਸਨੇ [[1980 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|1980]] ਵਿੱਚ [[ਮਾਸਕੋ]] ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ [[1980 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ]] ਵਿੱਚ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.karnataka.com/personalities/mp-ganesh/|title=M. P. Ganesh|publisher=Karnataka.com|access-date=2013-01-20}}</ref>

ਉਸਨੇ ਦੋ ਵਾਰ ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ, ਪਹਿਲਾਂ 1970 ਵਿੱਚ [[ਬੈਂਕਾਕ|ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ]] ਅਤੇ ਫਿਰ 1974 ਵਿੱਚ [[ਤਹਿਰਾਨ|ਤਹਿਰਾਨ ਵਿੱਚ]]। ਦੋਵੇਂ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਸਿਲਵਰ ਮੈਡਲ ਲੈ ਕੇ ਘਰ ਪਰਤਿਆ। ਉਹ ਉਸ ਭਾਰਤੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਿਸਨੇ 1971 ਵਿੱਚ [[ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ]] ਵਿਖੇ ਹੋਏ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ ਅਤੇ [[ਅਮਸਤੱਰਦਮ|ਐਮਸਟਰਡਮ]] ਵਿੱਚ ਅਗਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਟੀਮ ਦੀ ਕਪਤਾਨੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ [[1972 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|1972]] ਵਿੱਚ [[ਮਿਊਨਿਖ਼|ਮਯੂਨਿਕ]] ਵਿੱਚ [[1972 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ]] ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਲਈ ਖੇਡਿਆ, ਤੀਜਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਕਾਂਸੀ ਲਈ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ 1972 ਵਿੱਚ ਵਰਲਡ ਇਲੈਵਨ ਅਤੇ 1970 ਤੋਂ 1974 ਤੱਕ ਏਸ਼ੀਅਨ ਇਲੈਵਨ ਲਈ ਵੀ ਖੇਡਿਆ ਸੀ। ਗਣੇਸ਼ ਨੇ ਆਖਰੀ ਵਾਰ 1974 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਲਈ ਖੇਡਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸਦਾ ਕੈਰੀਅਰ ਗੋਡੇ ਦੀ ਸੱਟ ਨਾਲ ਕੱਟਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/mp-ganesh-a-man-of-many-hats/article911733.ece|title=M.P. Ganesh: a man of many hats|date=2010-11-25|access-date=2013-01-20|publisher=The Hindu}}</ref>

ਗਣੇਸ਼, ਉਸ ਭਾਰਤੀ ਟੀਮ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਿਤ ਕੋਚ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ [[1988 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|1988 ਓਲੰਪਿਕ]] ਵਿੱਚ [[ਸਿਓਲ|ਸੋਲ]] ਵਿੱਚ 1989 ਟਰਾਫੀ [[ਬਰਲਿਨ|ਬਰ੍ਲਿਨ]], 1990 ਇੰਦਰਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਾਕੀ [[ਲਖਨਊ]] ਅਤੇ 1990 ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ [[ਲਾਹੌਰ]] ਜਿੱਤਿਆ। ਉਹ [[ਕੁਆਲਾ ਲੁੰਪੁਰ|ਕੁਆਲਾਲੰਪੁਰ]] ਵਿਖੇ 1998 ਦੀਆਂ [[ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ|ਰਾਸ਼ਟਰ ਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ]] ਅਤੇ [[ਬੈਂਕਾਕ]] ਵਿਖੇ 1998 [[ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ|ਦੀਆਂ ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ]] ਲਈ ਕੋਚਿੰਗ ਕਮੇਟੀ, ਭਾਰਤੀ ਹਾਕੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ, ਸੀ। ਫਿਰ, ਗਣੇਸ਼ ਵੱਖ ਵੱਖ ਖੇਡ ਸੰਗਠਨਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

== ਅਵਾਰਡ ==

* [[ਅਰਜਨ ਅਵਾਰਡ|ਅਰਜੁਨ ਅਵਾਰਡ]] - 1973 
* ਕਰਨਾਟਕ ਦਾ ਸਿਲਵਰ ਜੁਬਲੀ ਸਪੋਰਟਸ ਅਵਾਰਡ - 1981

== ਹਵਾਲੇ ==

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੋਡਗੁ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਲੋਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੋੜਾਵਾ ਲੋਕ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1946]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਖਿਡਾਰੀ]]