ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਲਈ ਸਰੋਤ ਵੇਖੋ

{{ਗਿਆਨਸੰਦੂਕ ਲੇਖਕ
| ਨਾਮ = ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ
| ਤਸਵੀਰ = Amrita Pritam (1919 – 2005) , in 1948.jpg 
| ਤਸਵੀਰ_ਅਕਾਰ = 
| ਤਸਵੀਰ_ਸਿਰਲੇਖ  = 
| ਉਪਨਾਮ = 
| ਜਨਮ_ਤਾਰੀਖ  = 31 ਅਗਸਤ 1919
| ਜਨਮ_ਥਾਂ = ਗੁਜਰਾਂਵਾਲਾ, [[ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪੰਜਾਬ]], ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ
| ਮੌਤ_ਤਾਰੀਖ =  {{death date and age|2005|10|31|1919|8|31|df=y}}
| ਮੌਤ_ਥਾਂ = ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ
| ਕਾਰਜ_ਖੇਤਰ = ਕਵੀ, ਨਾਵਲਕਾਰ, ਵਾਰਤਕਕਾਰ 
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ = ਭਾਰਤੀ
| ਭਾਸ਼ਾ =ਪੰਜਾਬੀ
| ਕਾਲ = 1936–2004
| ਵਿਧਾ = ਕਵਿਤਾ, ਨਾਵਲ, ਕਹਾਣੀ
| ਵਿਸ਼ਾ = ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ, [[ਔਰਤ]], 
| ਅੰਦੋਲਨ =  
| ਮੁੱਖ_ਕਿਰਿਆ =  
| ਪ੍ਰਭਾਵ =    <!--ਇਹ ਲੇਖਕ ਕਿਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ--> 
| ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ =   <!--ਇਹ ਲੇਖਕ ਕਿਸਕੋ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ--> 
| ਦਸਤਖਤ =  
| ਜਾਲ_ਪੰਨਾ =  
| ਟੀਕਾ-ਟਿੱਪਣੀ  =  
| ਮੁੱਖ_ਕੰਮ  =  ਰਸੀਦੀ ਟਿਕਟ, ਪਿੰਜਰ
}}
'''ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ''' (31 ਅਗਸਤ 1919 - 31 ਅਕਤੂਬਰ 2005)<ref>{{cite web | url=http://www.guardian.co.uk/news/2005/nov/04/guardianobituaries.india | title=Amrita Pritam:  A poet passionate about the suffering of her Punjabi people | publisher=The Guardian | date=4 November 2005}}</ref> ਇੱਕ [[ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ|ਪੰਜਾਬੀ]] [[ਲੇਖਕ]], [[ਕਵਿੱਤਰੀ|ਕਵੀ]], [[ਨਾਵਲਕਾਰ]], [[ਕਹਾਣੀਕਾਰ]] ਅਤੇ [[ਵਾਰਤਕ|ਵਾਰਤਕਕਾਰ]] ਸੀ। ਉਸਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਦੇ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਕਵੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਅਹਿਮ ਨਾਰੀ ਲੇਖਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.news18.com/news/lifestyle/amrita-pritam-100th-birth-anniversary-5-memorable-books-by-the-poet-novelist-2291743.html|title=Amrita Pritam 100th Birth Anniversary: 5 Memorable Books by the Poet, Novelist|website=News18|access-date=2020-09-05}}</ref> ਛੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਆਪਣੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸਫ਼ਰ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਕਵਿਤਾ, ਨਾਵਲ, ਜੀਵਨੀ, ਨਿਬੰਧ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਧਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ।<ref>https://www.punjabi-kavita.com/AmritaPritam.php</ref> ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੇ 20 ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ, 13 ਕਹਾਣੀ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਵਾਰਤਕ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਤਿੰਨ ਸਫ਼ਰਨਾਮੇ, ਦੋ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀਆਂ<ref>https://punjabipedia.org/topic.aspx?txt=%E0%A8%85%E0%A9%B0%E0%A8%AE%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A8%BF%E0%A8%A4%E0%A8%BE%20%E0%A8%AA%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%A4%E0%A8%AE</ref> ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਗ੍ਰਿਹ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>[https://archive.is/20120724154701/www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=2005%5C11%5C14%5Cstory_14-11-2005_pg7_43 Amrita Pritam: A great wordsmith in Punjab’s literary history] ''[[ਡੇਲੀ ਟਾਈਮਸ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ)]]'', 14 ਨਵੰਬਰ 2005.</ref> ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੇ 1966 ਤੋਂ ਨਾਗਮਣੀ ਮਾਸਿਕ ਪੱਤਰ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।<ref>https://punjabipedia.org/topic.aspx?txt=%E0%A8%85%E0%A9%B0%E0%A8%AE%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A8%BF%E0%A8%A4%E0%A8%BE%20%E0%A8%AA%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%A4%E0%A8%AE</ref> ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ]], [[ਭਾਰਤੀ ਗਿਆਨਪੀਠ]] ਅਤੇ [[ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਨ]] ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/books/features/10-facts-about-amrita-pritam-her-fans-would-want-to-know/photostory/70911761.cms?picid=70912059</ref>

ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੀ ਕਵਿਤਾ [[ਅੱਜ ਆਖਾਂ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ]] ਉਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਰਚਨਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਵੰਡ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਏ ਕਤਲੇਆਮ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣਾ ਰੋਸ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੋਏ [[ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ|ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ]] ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦੀ ਦੁਹਾਈ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/art-and-culture/100-years-of-amrita-pritam-the-legend-of-amrita-pritam-lives-on-through-her-poems-and-stories/story-cDQRKVC8dVQ5x2PZl0bahM.html|title=The legend of Amrita Pritam lives on through her poems and stories|date=2019-08-31|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2020-09-05}}</ref> ਇੱਕ ਨਾਵਲਕਾਰ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ [[ਪਿੰਜਰ (ਨਾਵਲ)|ਪਿੰਜਰ]] (1950) ਉਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਾਵਲ ਹੈ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਵਾਰਡ ਜੇਤੂ ਫ਼ਿਲਮ [[ਪਿੰਜਰ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਪਿੰਜਰ]] (2003) ਵੀ ਬਣੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/2005/20051105/saturday/main1.htm|title=The Tribune - Magazine section - Saturday Extra|website=www.tribuneindia.com|access-date=2020-09-05}}</ref>

==ਬਚਪਨ==
ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦਾ ਜਨਮ [[31 ਅਗਸਤ]] [[1919]] ਨੂੰ [[ਗਿਆਨੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ]] ਹਿੱਤਕਾਰੀ ਦੇ ਘਰ ਮਾਤਾ ਰਾਜ ਕੋਲ [[ਗੁਜਰਾਂਵਾਲਾ]] ([[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]]) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਛੰਦ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸਨ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਨੇ [[ਕਾਫ਼ੀਆ|ਕਾਫ਼ੀਏ]], [[ਰਦੀਫ਼]] ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਕਾਵਿ ਰਚਨਾ ਦਾ ਹੋਰ ਮੁੱਢਲਾ ਗਿਆਨ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਆਪ ਦੀ ਮਾਤਾ ਨੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਕੁੜਮਾਈ ਦੂਰ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਭੂਆ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਇਸਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਪਿਤਾ ਨੇ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਪੁਗਾਈ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਫਰਜ਼ ਨਿਭਾਇਆ। ਇਹ ਵਿਆਹ [[1936]] ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਕਵਾਤੜਾ ਨਾਲ ਹੋਈ।<ref>http://panjabisanjh.com/%E0%A8%85%E0%A9%B0%E0%A8%AE%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A8%BF%E0%A8%A4%E0%A8%BE-%E0%A8%AA%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%A4%E0%A8%AE-%E0%A8%A6%E0%A8%BE-%E0%A8%9C%E0%A9%80%E0%A8%B5%E0%A8%A8%E0%A8%B0/</ref> ਇਸ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਉਪਨਾਮ 'ਪ੍ਰੀਤਮ' ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਤੋਂ ਲਿਆ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ 1960 ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।<ref>https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/books/features/10-facts-about-amrita-pritam-her-fans-would-want-to-know/photostory/70911761.cms?picid=70911790</ref>

==ਸਿੱਖਿਆ ==
ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੇ [[1932]] ਵਿੱਚ ਅੱਠਵੀਂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨੀ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਪਾਸ ਕੀਤੀਆਂ। [[1933]] ਵਿੱਚ ਗਿਆਨੀ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ [[ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਾਹੌਰ]] ਤੋਂ ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਮਾਹਿਰ ਸੀ। [[15 ਮਈ]] [[1973]] ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵੱਲੋਂ ਡੀ.ਲਿਟ ਦੀ ਆਨਰੇਰੀ ਡਿਗਰੀ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਦਮਸ੍ਰੀ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਮਿਲੀ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਦਾ ਬਚਪਨ ਲਾਹੌਰ ਵਿਖੇ ਗੁਜ਼ਰਿਆ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵੀ ਉਥੇ ਹੀ ਹੋਈ। ਇਸਨੇ  ਕਿਸ਼ੋਰਾਵਸਥਾ ਤੋਂ ਹੀ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਕਵਿਤਾ, ਕਹਾਣੀ ਅਤੇ ਨਿਬੰਧ ਲਿਖੇ। ਇਸਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੰਜਾਹ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਨ{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ}}। ਇਸ ਦੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਚਨਾਵਾਂ ਅਨੇਕ ਦੇਸ਼ੀ-ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

==ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੀਵਨ==
ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਪੁੱਤਰ ਨਵਰਾਜ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰੀ ਕੰਦਲਾ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਉਹ [[ਲਾਹੌਰ]] ਤੋਂ [[ਦੇਹਰਾਦੂਨ]] ਅਤੇ ਫਿਰ [[ਦਿੱਲੀ]] ਆ ਗਈ।

==ਸ਼ੌਂਕ==
[[ਸਾਹਿਤ]] ਅਧਿਐਨ ਤੇ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸਨੂੰ [[ਸੰਗੀਤ]], [[ਫ਼ੋਟੋਗਰਾਫ਼ੀ]] ਅਤੇ [[ਟੈਨਿਸ]] ਖੇਡਣ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੌਕ ਸੀ।

== ਸਾਹਿਤਿਕ ਜੀਵਨ ==
ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਹੌਂਸਲਾ ਮਿਲਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ, 'ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਲਹਿਰਾਂ' ਸੀ।<ref>https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/books/features/10-facts-about-amrita-pritam-her-fans-would-want-to-know/photostory/70911761.cms?picid=70911786</ref>

[[ਪੰਜਾਬੀ]] ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੇ ਲੇਖਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗੁਜਰਾਂਵਾਲੇ ਜਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਵਿਤਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ}}। ਉਸ ਨੇ ਕੁਲ ਮਿਲਾਕੇ ਲਗਭਗ 100 ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ<ref>https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/books/features/10-facts-about-amrita-pritam-her-fans-would-want-to-know/photostory/70911761.cms?picid=70912059</ref> ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਤਮਕਥਾ [[ਰਸੀਦੀ ਟਿਕਟ]] ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਨੇਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ [[ਅਨੁਵਾਦ]] ਹੋਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਝੋਲੀ ਵਿੱਚ ਪਾਏ। ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ‘ਠੰਢੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ’ [[1935]] ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਨੇ [[ਵੀਅਤਨਾਮ]], [[ਰੂਸ]], [[ਯੂਗੋਸਲਾਵੀਆ]], [[ਹੰਗਰੀ]], [[ਰੋਮਾਨੀਆ]] ਅਤੇ [[ਬੁਲਗਾਰੀਆ]] ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ [[1956]] ਵਿੱਚ [[ਸੁਨੇਹੜੇ]], ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ’ਤੇ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ। [[1958]] ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲਿਆ, ਸਾਹਿਤ ਕਲਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲੋਂ [[1974]] ਵਿੱਚ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

[[ਕੰਨੜ ਸਾਹਿਤ ਸੰਮੇਲਨ]] ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ [[1978]] ਵਿੱਚ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ। [[1982]] ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ [[ਕਾਗਜ਼ ਤੇ ਕੈਨਵਸ]] ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ’ਤੇ [[ਗਿਆਨਪੀਠ ਅਵਾਰਡ]] ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਫਿਰਕੂ ਫਸਾਦਾਂ, ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕੀਤੀ। [[1960]] ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਦੀ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਪੈ ਗਈ, ਫਿਰ ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਖਰੀ 40 ਸਾਲ ਇਮਰੋਜ਼ ਨਾਲ ਬਿਤਾਏ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਵਿਅਕਤੀਤਵ ਦੀ ਮਾਲਕ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.punjabitribuneonline.com/news/archive/features/%E0%A8%85%E0%A9%B0%E0%A8%AE%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A8%BF%E0%A8%A4%E0%A8%BE-%E0%A8%AA%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%A4%E0%A8%AE-%E0%A8%A8%E0%A9%82%E0%A9%B0-%E0%A8%B8%E0%A8%AE%E0%A8%9D%E0%A8%A6-1430751|title=ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ ਸਮਝਦਿਆਂ - Tribune Punjabi|last=|first=|date=2018-09-01|work=Tribune Punjabi|access-date=2018-09-04|archive-url=|archive-date=|dead-url=|language=en-US}}</ref>

==ਮੌਤ==
[[31 ਅਕਤੂਬਰ]] [[2005]] ਨੂੰ 86 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।

==ਰਚਨਾਵਾਂ== 
===ਨਾਵਲ===
#ਜੈ ਸ੍ਰੀ (1946)
#ਡਾਕਟਰ ਦੇਵ (1949), (ਹਿੰਦੀ, ਗੁਜਰਾਤੀ, ਮਲਯਾਲਮ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)  
#[[ਪਿੰਜਰ (ਨਾਵਲ)|ਪਿੰਜਰ]] (1950), (ਹਿੰਦੀ, ਉਰਦੂ, ਗੁਜਰਾਤੀ, ਮਲਯਾਲਮ, ਮਰਾਠੀ, ਕੋਂਕਣੀ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਅਤੇ ਸਰਬੋਕਰੋਸ਼ਿਆਈ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)  
#ਆਹਲਣਾ  (1952), (ਹਿੰਦੀ, ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)  
#ਅੱਸ਼ੂ (1958), (ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ) 
#ਇਕ ਸਵਾਲ (1959), (ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ) 
#ਬੁਲਾਵਾ  (1960), (ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
#ਬੰਦ ਦਰਵਾਜਾ  (1961), (ਹਿੰਦੀ, ਕੰਨੜ, ਸਿੰਧੀ, ਮਰਾਠੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ) 
#ਰੰਗ ਦਾ ਪੱਤਾ (1963), (ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ) 
#ਇਕ ਸੀ ਅਨੀਤਾ (1964), (ਹਿੰਦੀ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ) 
#ਚੱਕ ਨੰਬਰ ਛੱਤੀ (1964), (ਹਿੰਦੀ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਸਿੰਧੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)   
#ਧਰਤੀ ਸਾਗਰ ਤੇ ਸਿੱਪੀਆਂ (1965), (ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
#ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ (1968), (ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
#ਧੁੱਪ ਦੀ ਕਾਤਰ (1969) 
#ਏਕਤੇ ਏਰਿਅਲ (1969), (ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
#ਜਲਾਵਤਨ (1970), (ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
#ਯਾਤਰੀ  (1971), (ਹਿੰਦੀ, ਕੰਨੜ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਬਾਂਗਲਾ ਅਤੇ ਸਰਬੋਕਰੋਟ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ) 
#ਜੇਬ ਕਤਰੇ (1971), (ਹਿੰਦੀ, ਉਰਦੂ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਮਲਯਾਲਮ ਅਤੇ ਕੰਨੜ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
#ਪੱਕੀ ਹਵੇਲੀ (1972), (ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
#ਅਗ ਦੀ  ਲਕੀਰ (1974), (ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
#ਕੱਚੀ ਸੜਕ (1975), (ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
#ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ (1975), (ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
#ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ (1977), (ਹਿੰਦੀ, ਬੁਲਗਾਰਿਅਨ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ) 
#ਦੂਸਰੀ ਮੰਜ਼ਿਲ (1977), (ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ) 
#ਤੇਹਰਵਾਂ ਸੂਰਜ (1978), (ਹਿੰਦੀ, ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
#ਉਨਿੰਜਾ ਦਿਨ (1979), (ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
#ਕੋਰੇ ਕਾਗਜ (1982), (ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
#ਹਰਦੱਤ ਦਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀਨਾਮਾ (1982), (ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)

===ਆਤਮਕਥਾ===
* [[ਰਸੀਦੀ ਟਿਕਟ]]  (1976)

===ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਿਹ===
#ਛੱਤੀ ਵਰ੍ਹੇ ਬਾਅਦ (1943)
#ਕੁੰਜੀਆਂ (1944)
#ਆਖਰੀ ਖਤ (1956)
#ਗੋਜਰ ਦੀਆਂ ਪਰੀਆਂ (1960)
#ਚਾਨਣ ਦਾ ਹਉਕਾ (1962)
#ਜੰਗਲੀ ਬੂਟੀ (1969)  
#ਹੀਰੇ ਦੀ ਕਣੀ
#ਲਾਤੀਯਾਂ ਦੀ ਛੋਕਰੀ
#ਪੰਜ ਵਰ੍ਹੇ ਲੰਮੀ ਸੜਕ
#ਇਕ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਮੌਤ 
#ਤੀਜੀ ਔਰਤ 
===ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ===
#ਠੰਢੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ (1934)
#ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਲਹਿਰਾਂ (1936)
#ਜਿਉਂਦਾ ਜੀਵਨ (1938)
#ਤ੍ਰੇਲ ਧੋਤੇ ਫੁੱਲ (1941) 
#ਓ ਗੀਤਾਂ ਵਾਲਿਓ (1942) 
#ਅੰਮੜੀ ਦਾ ਵਿਹੜਾ
#ਬੱਦਲਾਂ ਦੇ ਪੱਲੇ ਵਿੱਚ (1943)
#ਸੰਝ ਦੀ ਲਾਲੀ (1943) 
#ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਸੌਗਾਤ (1944) 
#ਲੋਕ ਪੀੜ  (1944)  
#ਪੱਥਰ ਗੀਟੇ (1946) 
#ਲੰਮੀਆਂ ਵਾਟਾਂ, 1949
#ਮੈਂ ਤਵਾਰੀਖ ਹਾਂ ਹਿੰਦ ਦੀ (1950) 
#ਸਰਘੀ ਵੇਲਾ, (1951)
#ਮੇਰੀ ਚੋਣਵੀਂ ਕਵਿਤਾ (1952) 
#ਸੁਨੇਹੜੇ (1955 - ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਵਿਤਾ ਸੰਗ੍ਰਿਹ)
#ਅਸ਼ੋਕਾ ਚੇਤੀ (1957)
#ਕਸਤੂਰੀ (1959)
#ਨਾਗਮਣੀ (1964)
#ਛੇ ਰੁੱਤਾਂ (1969) 
#ਮੈਂ ਜਮਾਂ ਤੂੰ  (1977)  
#ਲਾਮੀਆਂ ਵਤਨ 
#ਕਾਗਜ ਤੇ ਕੈਨਵਸ (ਗਿਆਨਪੀਠ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਵਿਤਾ ਸੰਗ੍ਰਿਹ)
===ਹੋਰ===
#ਬਲ ਬਲ ਦੀਵੜਿਆ
#ਅਦਨ ਬਾਗ਼ ਦੇ ਯੋਗੀ

===ਗਦ ਰਚਨਾਵਾਂ===
#ਕਿਰਮਿਚੀ ਲਕੀਰਾਂ 
#ਕਾਲ਼ਾ ਗੁਲਾਬ 
#ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ  (1969) 
#ਇਕੀ ਪੱਤੀਆਂ ਦਾ ਗੁਲਾਬ ,  ਸਫਰਨਾਮਾ  (1973)  
#ਔਰਤ: ਇੱਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ (1975)
#ਇਕ ਉਦਾਸ ਕਿਤਾਬ  (1976) 
#ਆਪਣੇ - ਆਪਣੇ ਚਾਰ ਵਰੇ  (1978)
#ਕੇੜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੇੜਾ ਸਾਹਿਤ  (1979) 
#ਕੱਚੇ ਅਖਰ  (1979)
#ਇਕ ਹਥ ਮੇਹੰਦੀ ਇੱਕ ਹਥ ਛੱਲਾ   (1980)
#ਮੁਹੱਬਤਨਾਮਾ  (1980) 
#ਮੇਰੇ ਕਾਲ ਮੁਕਟ ਸਮਕਾਲੀ  (1980)
#ਸ਼ੌਕ ਸੁਰੇਹੀ  (1981) 
#ਕੜੀ ਧੁੱਪ ਦਾ ਸਫਰ  (1982) 
#ਅੱਜ  ਦੇ ਕਾਫਰ  (1982) 
ਸਾਰੀਆਂ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ

=== ਸਫਰਨਾਮਾ===
#[[ਬਾਰੀਆਂ ਝਰੋਖੇ]] (1961)

==ਮਾਨ-ਸਨਮਾਨ==
#ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ 1956 ਵਿੱਚ ਸੁਨੇਹੜੇ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਅਕੈਡਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ।
#1958 ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲਿਆ।
#1969 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ‘ਪਦਮ ਸ੍ਰੀ’ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
#ਸਾਹਿਤ ਕਲਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲੋਂ 1974 ਵਿੱਚ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 
#ਕੰਨੜ ਸਾਹਿਤ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ  1978 ਵਿੱਚ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ।
#1982 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਗਜ ਤੇ ਕੈਨਵਸ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਤੇ ਗਿਆਨ ਪੀਠ ਐਵਾਰਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
#1988 ਵਿੱਚ ਬਲਗਾਰਿਆ ਵੈਰੋਵ ਇਨਾਮ (ਅੰਤਰਾਸ਼ਟਰੀ)
#2005 ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਨਮਾਨ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>[http://punjabitribuneonline.com/2012/07/ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ-ਪ੍ਰੀਤਮ-ਦੀਆਂ-ਚੋਣ/ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ]</ref>
==ਗੈਲਰੀ==
<gallery>
File:Amrita Pritam-New Delhi-Dec 1969-Pic Ravinder Ravi.jpg|ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ 1969 ਵਿੱਚ
File:Amrita Pritam.jpg|ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ
File:Amrita Pritam-New Delhi-1979-Pic Dev Inder.jpg|ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ 1979 ਵਿੱਚ
</gallery>

==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}
==ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ==
{{Commons category|Amrita Pritam}}
* '''[http://www.gadyakosh.org/gk/index.php?title=%E0%A4%85%E0%A4%AE%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A4%BE_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A4%AE Amrita Pritam at Gadya Kosh] (her prose work in Devanagari script)'''
* [http://www.sawnet.org/books/authors.php?Pritam+Amrita Amrita Pritam and her Works at ''South Asian Women's Network'' (Sawnet)]
* [https://web.archive.org/web/20080618100709/http://www.razarumi.com/2008/06/09/amrita-pritam-1919-2005/ Amrita Pritam 1919-2005-a tribute by Raza Rumi]
* [http://www.geocities.com/kavitayan/amritapritam.html Poems by Amrita Pritam at ''Kavitayan''] ([http://www.webcitation.org/5knHOg0LT?url=http://www.geocities.com/kavitayan/amritapritam.html Archived] 2009-10-25)
;ਵੀਡੀਓ ਕੜੀਆਂ
* {{YouTube|gvgSY81gVMM|''Aj Waris Shah Nu'', Amrita Pritam's most important poem, recited by Gulzar}}
* {{YouTube|um6QOvOPol4|Amrita Pritam's poem ''Main Tainu Pir Milangi'' recited by Gulzar}}

{{ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ}}
{{ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ}}
{{ਗਿਆਨਪੀਠ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲਕਾਰ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗਿਆਨਪੀਠ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1919]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2005]]